رشته مهندسی رباتیک:

رشته مهندسی رباتیک در حقیقت یک رشته ی میان رشته ایست که تلفیقی از رشته های مهندسی برق گرایش های الکترونیک و کنترل ،رشته ی مهندسی مکانیک گرایش جامدات و رشته ی مهندسی کامپیوتر می باشد که وظیفه ی طراحی و ساخت ربات های صنعتی به خصوص بازوهای صنعتی را به عهده دارد،اما وظیفه یک مهندس رباتیک به طراحی و ساخت ربات محدود نمی شود و یک مهندس رباتیک می تواند به جای مهندس برق و مهندس مکانیک در خطوط تولیدی که نیاز به مهندس برق و مکانیک به طور همزمان را دارد،ایفای نقش نماید.

رشته ی مهندسی رباتیک در ایران:

این رشته در سال 1381 توسط دانشگاه صنعتی شاهرود در مقطع کارشناسی وارد ایران شد و پس از آماده سازی آزمایشگاه ها و تکمیل هیئت علمی در سال 1385 اقدام به جذب دانشجو نمود، در سال 1387 نیز دانشگاه صنعتی همدان به عنوان دومین دانشگاه کشور اقدام به تأسیس این رشته در همان مقطع نمود.

واحد های درسی:

این رشته در مقطع کارشناسی در ایران دارای 140 واحد درسی می باشد که چارت درسی این رشته مطابق با چارت درسی رشته ی رباتیک دانشگاه ویکتوریا در استرالیا می باشد. که دروس رشته ی رباتیک به شرح زیر است:

دروس پایه: ریاضی 1،ریاضی 2،معادلات دیفرانسیل،برنامه سازی کامپیوتر،محاسبات عددی،فیزیک 1،فیزیک 2،آزمایشگاه فیزیک1،آزمایشگاه فیزیک2.

دروس اصلی: زبان تخصصی ،الکترومغناطیس،ریاضی مهندسی،کارگاه برق،کارگاه جوشکاری و ورق کاری،کارگاه ماشین ابزار و ابزار سازی،نقشه کشی صنعتی،استاتیک،مقاومت مصالح 1،مقاومت مصالح2،آزمایشگاه مقاومت مصالح،طراحی اجزاء 1،طراحی اجزاء2،دینامیک،دینامیک ماشین،مکانیک سیالات،مدارهای الکتریکی 1،آزمایشگاه مدارهای الکتریکی1،مدارهای الکترونیکی،آزمایشگاه مدارهای الکترونیکی، ماشین های مستقیم و متناوب،آزمایشگاه ماشین های الکتریکی،مدارهای منطقی،آزمایشگاه مدارهای منطقی،تجزیه و تحلیل سیستم ها،سیستم های کنترل خطی،آزمایشگاه سیستم های کنترل خطی،پروژه کارشناسی،کار آموزی.

دروس تخصصی(الزامی): طراحی مکانیزم ها،الکترونیک قدرت و محرکه ها،رباتیک،اصول میکروکامپیوترها،ارتعاشات مکانیکی،آزمایشگاه ربات،سنسورهای ربات،کنترل ربات

دروس تخصصی(اختیاری): سیستم های محرکه،مدارهای واسطه،کنترل فازی،شبکه های عصبی،طراحی ماشین به کمک کامپیوتر،اندازه گیری الکتریکی،یاتاقان و روغن کاری،آزمایشگاه ارتعاشات و دینامیک ماشین،علم مواد،مدارهای الکتریکی 2، کنترل مدرن.

ادامه تحصیل در این رشته:

این رشته دارای چهار گرایش در زمینه ارشد می باشد.

·         کنترل ربات

·         بینایی ربات و پردازش تصویر

·         ساخت و تولید ربات

·         مکاترونیک ربات

کنترل ربات : در این گرایش بیشتر به درس های کنترل مربوط می گردد.

بینایی ربات و پردازش تصویر : این گرایش به پردازش تصویر و کاربرد آن در صنعت و ربات می پردازد که بیشتر دروس آن را برنامه نویسی تشکیل داده است.

ساخت و تولید ربات : این گرایش به بحث های مکانیک ربات و نحوه ی ساخت بهینه قطعات مکانیکی برای ربات های خاص می باشد.

مکاترونیک ربات : این گرایش به بحث های الکترونیک و مکانیک ربات نحوه ارتباط آن ها طراحی و مونتاژ ربات می پردازد.

اما متأسفانه هیچ کدام از گرایش های بالا در دانشگاه های ایران موجود نمی باشد. جهت ادامه تحصیل در این رشته،در سال 1391 دانشگاه صنعتی امیرکبیر و دانشگاه صنعتی شاهرود  اقدام به جذب دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد با عنوان رباتیک نموده است.

از ویژگی های بارز این رشته برای ادامه تحصیل وجود دروس رشته برق و مکانیک است که دانشجو می تواند در آزمون کارشناسی ارشد رشته های مهندسی برق و مهندسی مکانیک با مشکلات بسیار کمی شرکت نماید.

صنعت و رباتیک (اتوماسیون) :

امروزه کمتر کارخانه ای را می توان یافت که در آن از ربات استفاده نشود. بازوهای رباتیکی که بدون استراحت قطعات و محصولات را از نقطه ای به نقطه دیگر جابجا می کنند،ربات های جوشکار،ربات ها رنگرز،ربات های ببسته بندی،ربات های تراشکار،ربات های چاپگر،ربات های کنترل کیفیت و ...

کارخانه ها برای افزایش سرعت و کیفیت و دقت و هزینه ی پایین تر به سمت رباتیکی کردن تمامی قسمت های کارخانه پیش می روند و در بعضی از قسمت ها که برای انسان خطرناک است مانند جوشکاری و رنگ پاشی و سموم شیمیایی و ... . ناچار به استفاده از ربات می شوند.

آینده ی رباتیک

ربات ها هر روز گسترده تر می شوند بزودی ربات های پرستار نظافتچی فوتبالیست آشپز مربی و … به تولید انبوه می رسند قرار است تا سال ۲۰۵۰ دانشمندان تیم فوتبال رباتیک بسازند که با انسان ها بازی کنند و آن ها را شکست دهند . یک روز فرا می رسد که در هر خانه ای یک ربات انسان نما و همه کاره وجود داشته باشد و در صنایع و کشاورزی و … دیگر به انسان نیاز نباشد و انسان در آن فقط تفریح و تولید علم کند .

رباتیک و ایران

رباتیک در ایران نوپا می باشد و تمامی ربات های مورد نیاز وارداتی می باشد و شرکت های فعال در این زمینه فقط وارد کننده و تعمیر کننده می باشند و متاسفانه هنوز تولید کننده نداریم . هر ساله مسابقات رباتیک بسیاری در ایران به منظور علاقه مند کردن دانجویان به کار در زمینه ی ربات برگذار می شود.

بازار کار

هم اکنون تعداد زیادی از کارخانه ها برای هوشمند کردن و اتوماسیون خط تولید و تعدادی نیز برای راه اندازی تعمیر و نگهداری از ربات نیازمند نیروی کار هستند سازمان فضایی ، پژوهشکده ها ، سازمان انرژی اتمی ، شرکت نفت ، کارخانه های خودروسازی ، ارتش ، سپاه ، شرکت های وارد کننده و دانشگاه ها ، به دنبال استخدام مهندسین رباتیک می باشند.

دانشگاه صنعتی همدان:

دانشگاه صنعتی همدان در سال 1387 در رشته ی مهندسی رباتیک اقدام به جذب دانشجو نموده است که در سال 1391 اولین فارغ التحصیلان این دانشگاه در این رشته به جمع مهندسین رباتیک کشور پیوستند.

این رشته دارای 4 نفر عضو هیئت علمی این رشته می باشد که عبارتند از :

دکتر پیام ورشویی

مهندس یونس چگنی

مهندس احسان خادمی

مهندس بهنام میری پورفرد

این دانشگاه دارای یک آزمایشگاه تخصصی برای دانشجویان رشته ی رباتیک می باشد که دارای یک بازوی ربات و یک دستگاه CNC و قطعات مورد نیاز برای ساخت ربات هایی از قبیل موبایل رباتها و ربات های مسابقه ای می باشد.

جهت اطلاعات بیشتر به سایت دانشگاه صنعتی همدان مراجعه نمایید.

www.hut.ac.ir